W Santos (położonym niedaleko São Paulo - największego brazylijskiego miasta) i znanego z największego portu Ameryki Łacińskiej, odbywało się (od 15 do 17 sierpnia 2013 r.) krajowe zebranie sektora episkopatu brazylijskiego ds. mobilności ludzkiej. W trzydniowym spotkaniu uczestniczyli krajowi koordynatorzy duszpasterstw posługujących ludziom będącym w drodze. Zebraniu towarzyszył temat: „Mobilność ludzka, wielkie wydarzenia i handel ludźmi”. Koordynacją sektora mobilności ludzkiej zajmują się dynamiczne siostry zakonne ze zgromadzenia skalabrinianek: S. Claudina i S. Rosita.

Uczestnicy zebrania ukazali przepiękną mozaikę Kościoła zatroskanego o człowieka, który z różnych powodów, jak też wykonywanego zawodu, znajduje się poza rodziną i własną wspólnotą. Takim ludziom poprzez specyficzne duszpasterstwa Kościół zapewnia opiekę duchową, jak też służy w najrozmaitszy sposób.

W zebraniu uczestniczyli koordynatorzy duszpasterstwa: migrantów, ludzi morza, drogowego, pracowników cyrków, parków rozrywkowych, Cyganów, studentów zagranicznych, imigrantów polskich i japońskich.

Biskup José Luiz Ferreira Salles (ordynariusz diecezji Pesqueira w stanie Pernambuco), biorący aktywny udział w spotkaniu, reprezentował komisję episkopatu ds. posługi w miłości, sprawiedliwości i pokoju. Wspomniany hierarcha towarzyszy sektorowi mobilności ludzkiej z ramienia episkopatu jako tzw. biskup referencyjny.

W pierwszym dniu zebrania słowa braterskiej solidarności wyraził wobec uczestników biskup Jacyr Braido – ordynariusz diecezji Santos. W drugim dniu uczestniczyli w naszym zebraniu: biskup Tarcísio Scaramussa – biskup pomocniczy archidiecezji São Paulo I zarazem tzw.   biskup referencyjny sektora ds. uniwersytetów I nauki religii z komisji episkopatu ds. kultury i edukacji, oraz biskup Júlio Endi Akamine – biskup pomocniczy tejże archidiecezji I zarazem członek wspomnianej komisji episkopatu. Wymieniony hierarcha jest pierwszym biskupem brazylijskim pochodzenia japońskiego. Ze względu na swoje pochodzenie etniczne aktywnie wspiera duszpasterstwo brazylijskich Japończyków.

Głównym celem tegorocznego spotkania było wzmocnienie artykulacji duszpasterstw, stymulowanie postępu we wspólnym poszukiwaniu odpowiedzi na pojawiające się wyzwania religijno-społeczne, jak również konsolidacja podejmowanych posług duszpasterskich w akcji ewangelizacyjnej Kościoła w Brazylii.

W ramach wspólnej odpowiedzialności za duszpasterstwo ludzi w drodze mieliśmy możliwość wysłuchania referatu kanonisty na temat opracowania kanonicznego statutu poszczególnych duszpasterstw wchodzących w skład sektora  episkopatu ds. mobilności ludzkiej.

W drugim dniu zebrania uczestniczyliśmy we Mszy św. sprawowanej w kaplicy  ciężarówki - specjalnie dostosowanej do posługi ludziom brazylijskich szos. Ciężarówka znajdowała się na zamkniętym parkingu w porcie. Uczestnicy tej dla nas „nietypowej„ Eucharystii otaczaliśmy samochód i dzięki temu mogliśmy jakoś konkretniej zapoznać się z jednym z elementów posługi Kościoła ludziom przemierzającym brazylijskie drogi, jakim jest sprawowana Msza św. Gwoli wyjaśnienia trzeba nadmienić, że duszpasterstwo drogowe w Brazylii zostało zainicjowane przez polskiego misjonarza - ks. Mariana Litewkę CM przed 36 laty. Aktualnie duchowi synowie św. Wincentego (z południowej prowincji zgromadzenia w większości będący polskiego pochodzenia) w trzech ekipach przemieszczają się swoimi ciężarówkami-kaplicami po 23 stanach federacji brazylijskiej. Sprawują oni Msze św. dla kierowców ciężarówek na stacjach benzynowych. Z wielomiesięcznym wyprzedzeniem na stacjach umieszczane są afisze informujące o miejscu i dacie sprawowanej Mszy św. Ponadto duszpasterz ludzi drogi podczas obecności w danym dniu jest do dyspozycji kierowców, pracowników stacji benzynowych (sprzedających paliwo, wulkanizatorów, mechaników, pracowników w restauracji, hotelu itp.). Wielu korzysta z posługi sakramentu spowiedzi, poszukuje wsparcia duchowego czy też możliwości spokojnego porozmawiania  z kapłanem. Księża wincentyni (popularnie pod taką nazwą są znani wśród naszej Polonii) przebywają na trasie przez trzy miesiące. Powracają na pewien czas do swojej bazy, czyli domu prowincjalnego i z kolei wyruszają w drogę na olejne trzy miesiące.

Uczestnicy zebrania mieli również możliwość odwiedzić – największy w Ameryce Łacińskiej - port w Santos, poznać z bliska jego strukturę, jak też wyzwania stojące przed duszpasterstwem ludzi morza.

Trzeci dzień naszego zebrania rozpoczęliśmy od Mszy św. sprawowanej pod przewodnictwem biskupa José Luiz Ferreira Salles w kaplicy duszpasterstwa ludzi morza pw. św. Jadwigi Śląskiej. Posługę w portach brazylijskich (Rio de Janeiro, Santos, Rio Grande) spełniają księża skalabrinianie. Poza Eucharystią mogliśmy z bliska poznać pracę duszpasterza oraz dobrze zorganizowanej grupy wolontariuszy, którzy w wielu wymiarach posługi duszpasterskiej towarzyszą marynarzom, rybakom i pracownikom portów.

Uczestnicząc w kolejnym zebraniu duszpasterstw mobilności ludzkiej miałem możność zaprezentować zebranym problematykę naszego duszpasterstwa polonijnego, jak też zaznajomić uczestników z najważniejszymi realizacjami Polskiej Misji Katolickiej w Brazylii z ostatnich 2 lat. Należy wyjaśnić, że spotkania wszystkich duszpasterstw posługujących ludziom w drodze odbywają się co dwa lata w stołecznej Brasílii. Obecne zebranie, na propozycję duszpasterstwa ludzi morza, odbywało się w Santos. W następnym roku odbędzie się spotkanie samych koordynatorów wspomnianych duszpasterstw w stolicy Brazylii (15-22 czerwca 2014 r.).

Po zakończonym zebraniu powracałem do Kurytyby ze świadomością, że takie spotkania ukazują samarytańskie i humanitarne zatroskanie Kościoła o ludzi, którzy z różnych przyczyn przebywają poza swoim środowiskiem. Ponadto była także okazja do włączenia do tej pięknej mozaiki różnorodnych posług ludziom będącym w drodze, naszego polonijnego duszpasterstwa, które wyraża się w służbie naszym imigrantom i ich potomkom żyjącym w tym pięknym kraju, gdzie Kościół wykazuje wielkie zatroskanie o człowieka znajdującego się w jego konkretnej sytuacji egzystencjalnej.

Ks. Zdzisław MALCZEWSKI SChr

Kurytyba, 18 sierpnia 2013.